ekluviΗ Εγκλουβή βρίσκεται σε υψόμετρο 730 μέτρων και είναι το ψηλότερο χωριό του νησιού. Απέχει 5 χλμ. από την Καρυά.
Λίγο πάνω από το χωριό σ’ ένα πλάτωμα σε ύψος 900 μέτρων ο επισκέπτης συναντά το εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου. Η εκκλησία αυτή αρχικά ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Δομέτιο, όταν όμως την ανακαίνισαν οι ντόπιοι το 1980, παρασυρμένοι από το όνομα της περιοχής, την αφιέρωσαν στη μνήμη του Άγιου Δονάτου. Υπήρξε επίσκοπος της Λευκάδας το 284 μ.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, ρίχτηκε στο κενό κατά τη διάρκεια διωγμών των χριστιανών από πύργο, τα ερείπια του οποίου υπάρχουν ακόμα, λίγο πιο πέρα από την εκκλησία. Πάντως το εκκλησάκι γιορτάζει στις 7 Αυγούστου, όπως ο Άγιος Δομέτιος. Εκείνη τη μέρα γίνεται πανηγύρι στην περιοχή. Οι νοικοκυρές του χωριού μαγειρεύουν παραδοσιακά φακές της Εγκλουβής σε μεγάλα τσουκάλια και κερνούν τους καλεσμένους μαζί με ελιές και παστές σαρδέλες.
Απέναντι από το εκκλησάκι υπάρχει μια σειρά από πηγάδια που έχουν αποκατασταθεί. Το τοπίο κυρίως το καλοκαίρι είναι γυμνό και εντυπωσιακά μοναχικό. Στην ίδια περιοχή υπάρχουν πολλά αλώνια και αμέτρητα μικρά, λιθόκτιστα θολωτά καλύβια, σε σχήμα φούρνου. Είναι οι λεγόμενοι «βόλτοι», μοναδικές αγροτοκαλύβες στο είδος τους, που απαντιούνται αποκλειστικά σ’ αυτόν τον τόπο. Τις επέβαλαν οι ειδικές συνθήκες καλλιέργειας και παραγωγής.
Οι τοίχοι τους είναι χοντροί, γύρω στα 60 εκατοστά και ξεκινάνε κυκλικά από την επιφάνεια του εδάφους. Η σκεπή τους είναι επίσης πέτρινη. Μέσα σε κάθε βόλτο υπήρχε ένα μικρό νοικοκυριό για να εξυπηρετεί τους καλλιεργητές που έμεναν εκεί όλο το καλοκαίρι. Οι βόλτοι χρησίμευαν κυρίως για την προστασία των ζώων, και της σοδειάς μέχρι να αλωνιστεί. Οι άνθρωποι κοιμούνταν συνήθως έξω. Οι πλούσιοι νοικοκυραίοι έφτιαχναν δίδυμους και πολλές φορές τρίδυμους (τριθάλαμους) βόλτους για μεγαλύτερη άνεση.
Σύμφωνα με μαρτυρίες παλιών Εγκλουβισάνων, τέτοιες καλύβες πρέπει να υπήρχαν εκεί από τα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας. Το χτίσιμό τους απαιτούσε μεγάλη μαεστρία. Σήμερα σώζονται περισσότεροι από 150 βόλτοι στην περιοχή και χρησιμοποιούνται σπάνια πια μόνο για τα πρόβατα. Έτσι φαίνεται ότι η περιοχή του Αγίου Δονάτου αποτελούσε έναν πολυπληθή καλοκαιρινό οικισμό γεμάτο ζωή. Αυτή η εποχική μετοικεσία δε συνέβαινε σε κανένα άλλο χωριό. Ένας από τους βασικούς λόγους ήταν ότι οι αγρότες για να αλωνίσουν τη σοδειά τους ήταν υποχρεωμένοι να περιμένουν τον φοροϋπάλληλο των Ενετών ή των Άγγλων αργότερα, ο οποίος προσδιόριζε το ύψος του φόρου της δεκάτης. Επειδή στην Εγκλουβή έφτανε στο τέλος, μετά από όλα τα χωριά, οι Εγκλουβισάνοι περίμεναν εκεί ακόμα και μέχρι το Σεπτέμβριο.
Οι βόλτοι αργότερα πρόσφεραν καταφύγιο στους αγωνιστές του 1821, αλλά και στους αντιστασιακούς στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκεί γίνονταν μυστικές συναντήσεις και στήνονταν πρόχειρα γραφεία διαφώτισης και ειδήσεων με μια γραφομηχανή κι έναν πολύγραφο.
Η Εγκλουβή φημίζεται για τη μοναδική ποιότητας φακή η οποία έχει κερδίσει και πολλά βραβεία. Η εκλεκτή ποιότητα της εγκλουβισάνικης φακής οφείλεται κατά τους ειδικούς στο ότι τα εδάφη της περιοχής έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο.


Το χωριό Εγκλουβή

voltoi
Οι «βόλτοι»

sodia
Οι ντόπιοι αλωνίζουν τη σοδειά